Wady postawy u dzieci są bardzo powszechne. Niestety coraz więcej dzieci wymaga stałej rehabilitacji. Najczęściej wady te są widoczne zaraz po tym, jak dziecko zaczyna chodzić. Bywa, że ćwiczenia z fizjoterapeutą należy rozpocząć zaraz po narodzinach dziecka.
Program Wczesnego Wspomagania Rozwoju wspomaga rozwój dzieci również w tym zakresie. Najczęściej wady postawy dotyczą nieprawidłowej budowy stóp, kręgosłupa, ustawienia obręczy miednicy i barkowej, czy ustawienia głowy. Dzieci, które urodziły się ze wzmożonym lub obniżonym napięciem mięśniowym, są bardzo narażone na wady postawy w wieku, gdy będą intensywnie rosły. Czasem są to wady genetyczne.
Fizjoterapeuci radzą, aby rodzice co 3-4 miesiące rozebrali dziecko i spojrzeli na nie z pewnej odległości, zwracając uwagę na ustawienie głowy, łopatek, kręgosłupa, miednicy, kolan i stóp. Jeśli cokolwiek wyda się nieprawidłowe – warto udać się na konsultację ze specjalistą. Warto dmuchać na zimne w przypadku wad postawy, ponieważ konsekwencje zaniedbań dla naszego dziecka będą bardzo dotkliwe w dorosłym życiu.
Metody rehabilitacji dzieci
Obecnie w Polsce stosowane są dwie główne metody rehabilitacji dzieci. To metoda NDT Bobath i metoda Vojty. Oczywiście o tym, która metoda będzie dobra dla dziecka, musi zadecydować lekarz. Każda z tych metod jest dobra i przynosi pożądane efekty mniej więcej po miesiącu intensywnej terapii. Pamiętać należy jednak o ważnej rzeczy – zaangażowanie rodziców jest kluczowe w procesie rehabilitacji. Ćwiczenia w domu to podstawa udanej terapii ruchowej, bez tego nawet najlepsza metoda nie da efektów.
Metoda NDT Bobath
Nazwa NDT Bobath pochodzi od angielskiego skrótu Neurodevelopmental Treatment, czyli metoda neurorozwojowa. Koncepcja NDT Bobath została opracowana przez czeskie małżeństwo Berthę i Karela Bobathów w latach 40. XX wieku. Jest fizjoterapeutyczną metodą rehabilitacyjną, stosowaną w leczeniu i rehabilitacji dzieci oraz dorosłych z deficytami neurologicznymi.
Zasady koncepcji NDT Bobath opierają się na bardzo dobrej znajomości prawidłowego rozwoju psychoruchowego dziecka oraz wiedzy na temat zaburzeń, wynikających z uszkodzenia Centralnego Układu Nerwowego. W metodzie NDT Bobath nie ma gotowego zestawu ćwiczeń. Terapeuta stosuje indywidualny zestaw ćwiczeń dla każdego dziecka, zmieniając go w czasie trwania terapii.
Metoda NDT Bobath:
- hamuje niewłaściwą postawę, nieprawidłowe odruchy oraz zaburzenia ruchowe powstałe w wyniku uszkodzenia mózgu,
- normalizuje napięcie mięśniowe (podwyższa obniżone i obniża wzmożone),
- wyzwala ruchy jak najbardziej zbliżone do prawidłowych.
Metoda Vojty
Profesor Vaclav Vojta to czeski neurolog dziecięcy, który na podstawie wieloletniej obserwacji rozwoju ruchowego noworodków i niemowląt, stworzył koncepcję rehabilitacji neurofizjologicznej dzieci z uszkodzeniami Centralnego Układu Nerwowego.
Metoda Vojty zwana jest metodą odruchowej lokomocji. Polega na wyzwalaniu prawidłowych wzorców ruchowych – mechanizmów lokomocji poprzez stymulację u dziecka tzw. stref wyzwalania w odpowiednich pozycjach wyjściowych.
W metodzie Vojty do pobudzenia centralnego układu nerwowego wykorzystuje się, proprioreceptory, czyli receptory czucia głębokiego. Polega to głównie na ułożeniu dziecka w odpowiedniej pozycji, utrzymaniu go w danym ułożeniu przez jakiś czas aż do pobudzenia sfery stymulacji i zastosowaniu odpowiedniego oporu. Ważne jest, żeby wszystkie działania były absolutnie bezbolesne. W przeciwnym razie receptory bólowe zablokują transfer odpowiedniej informacji do mózgu i nie zostaną wywołane pożądane reakcje ruchowe.
Podstawowe odruchy wykorzystywane w terapii metodą Vojty, to:
- odruch naprzemiennego pełzania,
- odruch obrotu wokół własnej osi.
Rehabilitacja, niezależnie jaką metodą, nieodzownie łączy się z koniecznością czynnego udziału rodziców dziecka w proces ćwiczeń. Zaangażowanie rodziców jest tutaj kluczowe. Terapeuta uczy rodziców sposobu wykonywania ćwiczeń, których rodzaj zależy od indywidualnych problemów i potrzeb ich dziecka. Rodzice pod okiem fizjoterapeuty stają się terapeutami własnego dziecka, muszą więc wiedzieć i zrozumieć jakie reakcje ruchowe mają uzyskać w trakcie stymulacji.
