Gdy na świat przychodzi dziecko, wszystko się zmienia. Do tej najważniejszej życiowej roli warto się przygotować wcześniej. Dlatego zapraszam Was na cykl 8 artykułów, w których będę poruszać tematykę rozwoju dzieci na różnych etapach życia.
Wasz maluszek, od pierwszych godzin życia, bardzo intensywnie się rozwija. Czasem ciężko za tym nadążyć i trudno wychwycić wszystkie przełomowe momenty. Warto jednak wiedzieć, jakie zmiany zachodzą na każdym etapie rozwoju dziecka, żeby być świadomym rodzicem. Wiedza, to nasza potęga, nie rezygnujmy z tego.
Zapraszam Was do cyklu 8 artykułów, w których będę opowiadać o rozwoju dziecka na każdym etapie jego życia – od noworodka do siedmiolatka. Myślę, że to kompendium wiedzy, które dla Was przygotowuję, pozwoli Wam zrozumieć wszystkie najistotniejsze zmiany, jakie zachodzą w Waszych dzieciach.
Kolejną bardzo ważną sprawą, którą muszę zaznaczyć na początku jest to, że każde dziecko jest inne! Pamiętajcie o tym, że każde dziecko rozwija się we własnym tempie i to, że nie robi czegoś według widełek, nie znaczy, że dzieje się coś złego. Nie porównujcie swojego dziecka z dzieckiem sąsiadów, brata, czy kuzyna. Jeśli coś Was niepokoi, idźcie do lekarza.
Po tym długim wstępie przejdę od razu do konkretów. Spróbuję przybliżyć Wam, jak wygląda rozwój noworodka, czyli pierwsze 30 dni życia.
Charakterystyczne cechy wyglądu i zachowania noworodka
Ten maleńki człowiek, zaraz po urodzeniu wydaje bardzo różne, słodkie dźwięki; chrząka, pojękuje, kicha i często miewa czkawkę. Zwłaszcza te ostatnie mogą Was zaniepokoić, ale najczęściej kichanie i czkawka nie oznaczają nic złego. Kichanie to odruch czyszczący przewody nosowe, a czkawka to nic innego, jak niedojrzały jeszcze w pełni układ pokarmowy.
Co jeszcze może Was zaniepokoić w wyglądzie i zachowaniu dziecka:
- zakrzywione nóżki i stopy są wynikiem pozycji, w jakiej dziecko było ułożone w brzuchu mamy,
- łuszcząca się skórka, to normalne zjawisko złuszczania się zewnętrznej warstwy naskórka,
- wysypki skórne występują u noworodków bardzo często i mają różne postacie: skóra noworodka może mieć ciemniejsze lub zupełnie blade punkciki, które zanikają w pierwszych tygodniach życia,
- żółtaczka występuje u około 60% noworodków i pojawia się zwykle w drugiej dobie życia, a ustępuje po około 2 tygodniach,
- drżenie podczas płaczu i krzyku na związek z niedojrzałym układem nerwowym,
- zaokrąglony brzuszek związany jest ze słabo rozwiniętą warstwą mięśni,
- wydłużona lub lekko zniekształcona główka ma związek z tym że dziecko musiało przecisnąć się przez kanał rodny,
- zniekształcone uszy to wynik ułożenia dziecka w brzuchu mamy; chrząstki uległy deformacji, ale zjawisko to ustępuje zwykle w pierwszym tygodniu życia dziecka.
Wszystkie wymienione przeze mnie cechy nie powinny Was niepokoić, ponieważ samoczynnie zanikają w przeciągu 2-4 tygodni życia dziecka. Jeśli jednak nie czujecie się spokojni, pamiętajcie, że zawsze możecie udać się z dzieckiem do lekarza i zasięgnąć fachowej porady. Jeśli Wy będziecie niespokojni, dziecko to wyczuje i również będzie nerwowe.
Najważniejsze odruchy noworodka
Niezwykle ważne zagadnienie dotyczy odruchów noworodka, z którymi maluszek się rodzi. Są to odruchy bezwarunkowe, które zwykle zanikają pod koniec 4. miesiąca życia:
- odruch moro (odruch obronny) – gdy dziecko nagle się czegoś przestraszy, gwałtownie rozprostowuje rączki i nóżki, następnie przyciska je do siebie, zaciskając piąstki,
- odruch Babińskiego – połaskotanie malucha po podeszwie stopy spowoduje, że palce zegną się do środka, z wyjątkiem dużego – ten wygnie się do góry,
- odruch Rootinga – wystarczy delikatnie dotknąć policzka dziecka, by odwróciło główkę w tę stronę i otworzy buzię – jest gotowe do ssania,
- odruch kroczenia – jeśli dziecko, podtrzymywane pod paszkami w pozycji pionowej, stópkami będzie dotykało ziemi, to będzie przebierało nóżkami, jakby chodziło,
- odruch chwytania – gdy położymy palec na dłoni dziecka, noworodek z dużą siłą zaciśnie rączkę,
Każdy wymieniony przeze mnie odruch powinien występować, jeśli zauważycie jakąś nieprawidłowość, udajcie się do lekarza.
Badania noworodka
Badania noworodka w pierwszych tygodniach życia są bardzo ważne. Szczególnie istotne jest to, aby wykonać je w odpowiednim czasie. Pierwsze badanie noworodek przechodzi na sali porodowej, gdzie jest ważony i mierzony, a lekarz przeprowadza test według skali APGAR, czyli ocenia oddech dziecka, napięcie mięśniowe, kolor skóry, tętno oraz reakcję na bodźce.
W drugiej i trzeciej dobie życia lekarz ponownie osłuchuje serce i płuca dziecka, bada oczy, uszy, nos oraz jamę ustną. Wstępnie sprawdzana jest drożność układu pokarmowego i ruchomość stawów biodrowych. Wszystkie noworodki w pierwszych dniach po urodzeniu poddawane są badaniom przesiewowym. Mają one pomóc we wczesnym wykryciu niektórych wrodzonych wad rozwojowych.
Choroby noworodka
Choroba u noworodka wywołuje w rodzicach prawdziwy lęk, zwłaszcza tych, którzy dopiero debiutują w tej roli. Dla świeżo upieczonej mamy i taty każda zmiana skórna lub płacz wskazujący na dolegliwości bólowe może być powodem do zmartwień. Układ odpornościowy noworodka jest jeszcze niedojrzały, dlatego dziecko jest w większym stopniu narażone na infekcje wirusowe lub bakteryjne. Na szczęście w większości przypadków choroby noworodków są niegroźne. Nie oznacza to jednak, że można je bagatelizować. Wszelkie niepokojące symptomy warto skonsultować z lekarzem, by w razie potrzeby móc odpowiednio szybko wdrożyć właściwe leczenie.
Pierwszy miesiąc życia dziecka to czas wielu bardzo ważnych przemian. Niemowlę przystosowuje się do życia, radzi sobie sygnalizując rodzicom swoje potrzeby. Od pierwszych chwil życia dziecka, jego mózg intensywnie pracuje, zapamiętując i przetwarzając wiele informacji. Niezwykle ważne w tym pierwszym okresie życia dziecka jest spokojny sen, który zapewni mu harmonijny rozwój.
